Ενεργειακά «Σουρωτήρια» τα Σπίτια στη Χώρα μας

Η απογείωση του κόστους του πετρελαίου θέρμανσης, που μετέβαλε τη χρήση του καυστήρα των καλοριφέρ σε είδος πολυτελείας, απαγορευτικό για εκατομμύρια συμπολίτες μας, έρχεται να επιδεινώσει ένα μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, που τόσα χρόνια έμενε θαμμένο. Το ότι η πλειονότητα των ελληνικών σπιτιών και κτιρίων είναι ενεργειακά σουρωτήρια, δηλαδή έχουν ιδιαίτερα αυξημένες απώλειες θέρμανσης (ή ψύξης), με αποτέλεσμα να απαιτούν μεγάλες ποσότητες ενέργειας για να ζεσταθούν (ή να δροσιστούν).

Περισσότερα από 2.500.000 κτίρια στην Ελλάδα, από τα 4.000.000 συνολικά, είναι κατασκευασμένα πριν από το 1980, όταν δεν υπήρχε υποχρεωτικός κανονισμός θερμομόνωσης. Αλλά και όσα κτίρια κατασκευάστηκαν μετά το 1980 έχουν συνήθως μόνο στοιχειώδη θερμομόνωση, καθώς οι απαιτήσεις των πρώτων κανονισμών ήταν χαμηλού επιπέδου. Μόνο μετά το 2010, έχουν θεσπισθεί ποιοτικά κριτήρια εξοικονόμησης ενέργειας, αλλά από τότε σταματήσαμε να κτίζουμε…

Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, το μέσο ελληνικό σπίτι το 2005 καταναλώνει περίπου τρεις φορές περισσότερη ενέργεια για θέρμανση (ανά τ.μ. σε παρόμοιες συνθήκες κλίματος) από ένα σπίτι στη Φινλανδία! Στην ίδια έρευνα, καταγράφεται ότι το μέσο ελληνικό σπίτι απαιτεί πολύ περισσότερη ενέργεια για θέρμανση από ένα αντίστοιχο (με βάση ίδιες θερμοκρασίες) σε Δανία, Σουηδία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Λιθουανία! Αλλά δεν... σκίζουμε μόνο τον Βορρά, αλλά και τον Νότο. Σύμφωνα με τη Eurostat, τα ελληνικά νοικοκυριά παρουσιάζουν, με κλιματική αναγωγή, μεγαλύτερη ενεργειακή κατανάλωση κατά 30% από εκείνα της Ισπανίας και περίπου διπλάσια από της Πορτογαλίας. Δίκαια πήραμε λοιπόν το πανευρωπαϊκό χρυσό μετάλλιο… σπατάλης ενέργειας για θέρμανση!

Πλήττονται οι φτωχοί

Το χειρότερο: η ενεργειακή ένδεια πηγαίνει μαζί με τη φτώχεια. Το φαινόμενο με τα σπίτια - σουρωτήρια είναι έντονα ταξικό, καθώς ειδικά σε τέτοια σπίτια κατοικούν οι πιο φτωχοί. Με αποτέλεσμα να απαιτούνται πολύ περισσότερες δαπάνες για να ζεσταθούν, την ώρα που το ταμείο είναι μείον. Μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών σε 1.100 νοικοκυριά της Αθήνας, όπως έχει παρουσιάσει ο καθηγητής κ. Μάνθος Σανταμούρης, κατέδειξε σαφή σχέση ανάμεσα στο εισόδημα και στο ποσοστό των μη μονωμένων κατοικιών. Μόνο το 28% των ατόμων με χαμηλά εισοδήματα κατοικεί σε μονωμένες κατοικίες, έναντι 70% στους πλουσιότερους. Επίσης, μόνο το 24% των φτωχότερων έχει διπλά τζάμια, έναντι 60% των πλουσιότερων. Το κόστος θέρμανσης ανά άτομο και ανά μονάδα επιφανείας για τις χαμηλότερες εισοδηματικές ομάδες είναι σχεδόν κατά 127% υψηλότερο από το αντίστοιχο των υψηλών εισοδημάτων.

Η κατάσταση αυτή δεν έγινε κατορθωτό να αναστραφεί από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», το οποίο επιδοτεί εργασίες εξοικονόμησης ενέργειας στις οικίες. Αφενός ήταν σχετικά περιορισμένο σε έκταση, αφετέρου, οι φτωχές οικογένειες που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτό, δεν μπορούν στις σημερινές συνθήκες να συμμετέχουν οικονομικά ούτε στο ελάχιστο.

Κι όμως ένα μεγάλο κοινωνικά προσανατολισμένο πρόγραμμα κτιριακής ενεργειακής αναβάθμισης, με μεγάλη επιδότηση από δημόσιες πηγές, θα μπορούσε να ανακουφίσει εκατομμύρια ξεπαγιασμένους «ενεργειακά φτωχούς», να συμβάλει στην πολύτιμη εξοικονόμηση ενέργειας (ειδικά εισαγόμενου πετρελαίου και φυσικού αερίου) και να δημιουργήσει δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία στην Ελλάδα, αφού τα υλικά κατασκευάζονται στη χώρα μας.

Εργοστάσια ενέργειας παλιά κτίρια στο Οσλο

Λογαριασμοί για κατανάλωση ενέργειας στο σπίτι σας; Φουσκωμένα τιμολόγια για τη θέρμανση ή τον κλιματισμό; Μπορείτε να φανταστείτε μια εποχή όπου το σπίτι σας κι εν γένει τα κτίρια δεν θα καταναλώνουν ενέργεια, αλλά θα παράγουν; Σας φαίνεται μακρινή; Ηδη εμφανίζονται τα πρώτα ενεργειακά θετικά κτίρια, δηλαδή κτίρια που παράγουν περισσότερη ενέργεια απ’ όση καταναλώνουν. Σαν μικρά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας δηλαδή…

Παρόμοιες πειραματικές εφαρμογές έχουν ξεκινήσει σε πολλές χώρες, είτε για τη δημιουργία «παθητικών κτιρίων», δηλαδή κτιρίων που καταναλώνουν όση ενέργεια παράγουν, είτε θετικών. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει θέσει στόχο τη «σχεδόν μηδενική» ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων που φιλοξενούν δημόσιες υπηρεσίες έως το 2019, ενώ για όλα τα νεόκτιστα κτίρια ο ίδιος στόχος έχει τεθεί για το 2021.

Μια νέα πιλοτική παρέμβαση ξεκίνησε στη Νορβηγία, με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση δύο παλιών κτιριακών συγκροτημάτων γραφείων (κατασκευής τη δεκαετία του ’80), πλησίον του Οσλο, έτσι ώστε να γίνουν ενεργειακά θετικά! Με ποιο τρόπο; Καταρχήν, με την αξιοποίηση της γεωθερμικής και της ηλιακής ενέργειας, που βρίσκονται ακριβώς εκεί που είναι τα κτίρια. Με τη χρήση γεωθερμικών αντλιών, που μπορούν να φέρνουν ενέργεια από τον χώρο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Ας σημειωθεί ότι η θερμοκρασία στο υπέδαφος είναι σχεδόν σταθερή και είναι μεγαλύτερη από εκείνη του ατμοσφαιρικού αέρα τον χειμώνα και μικρότερη το καλοκαίρι.

Οι επεμβάσεις στα δύο συγκεκριμένα κτίρια στη Νορβηγία περιλαμβάνουν την τοποθέτηση μιας ξύλινης πρόσοψης, σε μαύρο χρώμα, που θα απορροφά την ηλιακή θερμότητα και θα τη διοχετεύει στο εσωτερικό του κτιρίου. Ταυτόχρονα, θα προωθηθεί ο φυσικός αερισμός και δροσισμός του κτιρίου, με την αναδιάταξη των εσωτερικών χώρων, έτσι ώστε ο φυσικός αέρας να κυκλοφορεί ελεύθερα. Θα καταργηθούν οι ανεμιστήρες και θα μειωθεί η χρήση κλιματισμού. Επίσης, θα ενισχυθεί συνολικά η μόνωση των συγκροτημάτων, με αποτέλεσμα η κατανάλωση ενέργειας να μειωθεί συνολικά έως και 90%!

Το ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι πρόκειται για δύο σχετικά παλιά κτίρια. Δεν αρκούν οι τεχνολογικές καινοτομίες στα νεόδμητα, καθώς υπολογίζεται ότι το 2050 το 80% των κτιρίων στην Ευρώπη θα είναι παλιά. Βεβαίως, πρόκειται για έργο με υψηλό προϋπολογισμό (20 εκατ. ευρώ), τα οποία όμως υπολογίζεται ότι θα αποσβεστούν από το μειωμένο κόστος θέρμανσης και ηλεκτρικού ρεύματος.

Πηγή: http://www.michanikos-online.gr